Safkan ingiliz atı, savaştan savaşa, yarıştan yarışa, rekordan rekora koşarak ününe ün katmaya devam ediyor. Dünya üzerindeki en popüler at ırkı batılıların Thoroughbred diye tabir ettiği Safkan İngiliz atlarıdır.
Hem dişi hem de erkek taylar yarış için elverişlidir.
Dişi ve erkekler birbirleriyle yarışabilir ve aynı yarışlara katılabilirler. Erkek taylar çoğunlukla dişi taylardan daha hızlı koşuculardır. Safkan İngiliz atının, kökenleri yine İngiliz atına kadar giden Amerikan Quarter atlarıyla (kısa mesâfelerde çevikliği ve hızıyla dikkat çeken küçük, tıknaz bir cins bir at; bir milin çeyreği mesâfesinde atların en hızlısı olarak bilinir) ve standardbredlerle (özellikle tırıs için geliştirilen cins bir at) bir arada koştukları yarışlar da vardır. Âzamî hızda bu atların adım uzunluğu 6 m’yi aşabilir.
[ilgilikarti2 id=”973″]Safkan İngiliz Atı dünyadaki en hızlı hayvanlar arasındadır.
Bir Safkan İngiliz atının yaptığı en yüksek hız Winnig Brew adındaki dişi bir taya aittir ve 2008’de kaydedilmiştir. Penn Millî Hipodromu’ndaki koşusunda bu tay saatte 70 km’ye yakın bir hıza ulaştı. Yapılmış en uzun engel atlamanın da yine bir safkan olan Huaso tarafından 1949’da gerçekleştirildiği bilinmektedir. Huaso, toplamda 2.47 m engel atlamıştır.
Çoğunun doğum tarihleri aynıdır.
Resmî yetiştirme kayıtlarında, bütün Safkan İngiliz atlarının doğum günü olarak 1 Ocak tarihi verilmektedir. Bu, at sahibinin atının yarış kariyerini doğru yönetebilmek amacıyla atının gelişimi için ihtiyaç duyulan sürenin en iyi şekilde kullanılabilmesi adına yapılmaktadır. Yetiştiriciler kısraklarının 1 Ocak’ta yavrulamaları için uğraşırlar, ancak taylar biraz daha erken ya da daha geç doğdukları takdirde, zaman aynı tarih olacak şekilde kaydedilir.
Güney yarım kürede doğan atların doğum târihleri farklıdır.
1 Ocak doğum târihi kuralına tek istisnâ güney yarım kürede doğan safkanlardır. Avustralya, Yeni Zelanda ve diğer ülkelerde doğan atların tarihlendirilmeleri yine aynı mantıkla yapılır, ancak kuzeydeki taydaşlarından farklı olarak resmî târih 1 Ağustos’tur.
Tayın doğum târihi özel referans olarak kaydedilmektedir.
Safkanların doğum tarihlerinin yer aldığı resmi kayıtlar dışında at sahipleri ve yetiştiricileri de kendi tuttukları kayıtlarda genellikle atlarının gerçek doğum tarihlerini not düşerler. Kontrol edilmek istenen belli bir İngiliz atı varsa eğer, Equibase’deki resmi kayıtlardan atın bilgilerine ulaşılabilir. Bu bilgiler arasında atın gerçek doğum tarihini bulmak da mümkündür.
[ilgilikarti2 id=”1481″]Safkan İngilizler ayrıca mükemmel bir gezi atı olabilir.
En başarılı safkanlar emekli olduktan sonra genelde damızlık olarak kullanılır. Yarış atı özelliklerine sahip olmayan ya da yarışlarda bir başarı elde edememiş safkan atlar ise binek atı olarak ikinci bir kariyer şansına sahiptir. Atletik yapıları, onların bir parkurda zorlanmadan gezmelerini sağlar. Aynı zamanda bu atların sakin karakterleri, gelişmiş yön duyguları binicisine güven verir, eşsiz bir biniş zevki yaşatır.
Safkan İngiliz Atı 2 yaşına bastıktan sonra yarışa hazır olur.
Yavru atlar “tay”, soyunu devam ettirebilecek güce erişen beş yaşındaki erkek taylar “aygır”, dişi taylar “kısrak” ismi alır. Ayrıca at yavrularına -genellikle güzün- sütten kesilene kadar “taylak”, bir yaşına kadar “sütten kesilmiş”, bir yaşında “yıllık” denir. İngiliz safkan atı iki yıllık olunca yarışlara başlamaya hazır hale gelir.
ABD’de safkanların isimlendirilmesi bir kurum tarafından denetlenir.
ABD’de The Jockey Club, safkanlara verilen isimleri denetleyen kurumdur. At sahipleri atları için arzu ettikleri ismi The Jockey Club’a bildirerek onaylatırlar. İsimlerin uzunluğu, kullanılacak noktalama işaretleri ve boşluklarla ilgili çok sayıda kısıtlama bulunmaktadır. Mesela meşhur atların isimleri yeni atlarda kullanılamaz. Bunun yanında, yazım hatalarının onaylandığı da görülmektedir. Triple crown kazanan bir yarış efsanesi American Pharoah bu duruma güzel bir örnektir.
Safkan İngiliz atının geniş bir don çeşitliliği bulunmaktadır.
Safkan İngiliz Atında yağız en değer verilen don olsa da, ABD’deki kayıtlı safkanların %90’ı al, doru ve koyu doru atlardır. Demir kırı ve kır nadir, krem ve altın ise son derece nadir görülebilen donlardır. The Jockey Club’ın mevcut resmî don standartları her bir atın hangi don ile kaydedileceğini kesin bir biçimde belirtmektedir.
Çoğu İngiliz atı ortalama bir yetişkin attan daha yüksektir.
Safkan İngiliz atı yetişkin halde ortalama 1.65-1.70 m yükseklikte ve 500-550 kg ağırlığındadır. Cins olarak iyi bir mizaca sahip; cesur ve çok atik olan bu at sıcakkanlı olarak nitelendirilir.
İngiliz atlarının çoğu dikkati çekecek derecede duyarlıdır.
Huzursuzluğu ve hassaslığı yüzünden American Pharoah’ın kendisiyle birlikte her yere seyahat eden bir ahır arkadaşı vardı. Bu davranışsal yaklaşım benzer tipteki çoğu at için geçerlidir. İngiliz atları kolaylıkla şaşırabilir; ürkütülebilir de. Ünlü jokey Mark Chavez’in Knoki adlı at için söylediği gibi,“sanki her zaman kafein almış gibi”dirler.
Safkan İngiliz Atı diğer ırkların geliştirilmesi için de kullanılır.
Bu atlar genellikle uzun bacaklara, gösterişli bir gövdeye, dik bir profile ve biçimli bir kafa yapısına sahiptir. Bu yüzden, yetiştiriciler diğer ırkların görünüşlerini geliştirmek için İngiliz atlarının kan hatlarıyla çaprazlamaktadırlar. Standardbred ve Quarter atları bu uygulamadan en çok etkilenen iki at cinsidir.
Hızlı bir metabolizmaya sahiptir.
Ortalama ağırlığı 680 kg’dan az olması sebebiyle hafif bir at cinsi olarak nitelendirilmektedir; ancak beslenme konusuna gelince diğer cinslere oranla daha çok yem yer. Üst düzeydeki verimliliğini zirveye çıkarmak için daha fazla yakıta ihtiyaç duyar. Bu nedenle metabolizması tam kapasite, en yüksek hızda çalışır. Dolayısıyla bu cins atlar gün içinde aktivite eksikliği yaşadıklarında, yani enerjiyi üzerlerinden atamadıklarında ahırdaki bölmelerinde huzursuzlanırlar.
Kalp, akciğer ve tırnak rahatsızlıkları yaygındır.
Yaygın sağlık sorunları normalden küçük olan kalpleri, kanamaya başlayan akciğerleri ve vücutlarının büyüklüğüne oranla küçük olan tırnaklarıyla ilgili ortaya çıkar. Sıklıkla kabızlık çeker ve bazıları düşük doğurganlık oranına sâhiptir. Ayrıca ortalama bir İngiliz atı, koştuğu yarışlar yüzünden normalden fazla kaza yaşar.
İngiliz atı dünya üzerindeki en pahalı atlar arasındadır.
At yarışlarının rekabetçi doğası gereği en hızlı ve en rekabetçi sınıfa dahil olan İngiliz atları günümüz at piyasasını belirlemekte, en yüksek fiyatlara yön vermektedir. Yüksek performans gösterenlerin damızlık ücretleri de oldukça yüksek olabilmektedir. Nitekim Northern Dancer ve Secretariat’in yavrusu olan The Green Monkey, 2006 yılında 16 milyon dolara satıldı. Northern Dancer ise 1984-1987 yılları arasında 1 milyon dolarlık bir meblağ ile en yüksek damızlık ücreti almıştı. American Pharoah’ın damızlık fiyatı her bir sağlıklı tay için 200 bin dolardı. 2016’dan bu tarafa American Pharoah damızlık olarak 20 milyon dolar kazandı.
Eğer bir at almayı düşünüyorsanız at satın alma rehberi yazımızı mutlaka okumalısınız.