Türk atları diğer atlara oranla daha küçük atlardır. Fakat manevra bakımından hızlı olmaları diğer atların yanında büyük avantajlar sağlar. Özellikle süvari müsabakalarında Türk atının manevra gücü büyük üstünlük sağlamaktadır. Bu müsabakalarda at üzerinde mızrak, kılıç, topuz ve benzeri silahlar kullanan askerlerin ani manevralarla rakibinin arkasına geçebilmektir.
Soy olarak tıknaz ve tüylü olan Türk atları, kabarık tüyleri sayesinde iklim şartlarından daha az etkilenir. Kaba ve sık tüyleri zor iklim şartlarında hastalanma risklerini azaltır. Türk atları uzun yola oldukça elverişlidir. Bunun sebebi kısa bacaklı olduğundan oldukça ritmik bir yapıya sahip olmasıdır. Sahip olduğu bu ritmik koşu rejimi onu uzun yolda dayanıklı kılar. Atı evcilleştirip savaş meydanına sokan ilk ırk Türklerdir. Türklerin atları evcilleştirip savaş aracı olarak kullanması Çinliler gibi birçok ırkı da etkilemiştir.
Türk süvarileri her zaman korkulan askerler olmuşlardır. Bunun sebebi Türk süvarilerinin atın üzerinde geri giderken o atmalarıdır. Buda hem ot atma yeteneğinin hem de manevra gücünün göstergesidir. İşte bu manevrayı asıl sağlayan şey ise kısa bacaklı Türk atlarının ani manevra kabiliyetleridir.
Türk At Cinsleri
Eski Türkler arasında 200’den fazla at ırkı olduğu bilinmektedir. Türkler sürekli at cinsleri bulur ve kendi aralarında en iyi ırk ata sahip olmakla iftihar ederlerdi. Türkler İslamiyet öncesi dönemden Cumhuriyet dönemine kadar atlara hep önem veren bir millet olmuştur. Bilinen Türk at cinslerinin bazıları ise şöyle
Anadolu atı, Ayvacık Midillisi, Canit atı, Cirit atı, Çukurova atı, Doğu Anadolu atı, Hınıs Atı, Karacabey, Karakaçan, Malakan, Trakya, Türk Arap atı, Türk Haflinger atı, Türk İngiliz atı, Türk Nonius atı, Türk Rahvan atı, Türk Semer atı, Türk Tırıs(araba) atı, Uzunyayla atıdır.
Diğer Tali Türkiye At Irkları
Akal Teke atı, Başkırt atı, Bosna- Hersek atı, Deliboz atı, Don atı, Eski Türk atı, Hazar atı, Irak atı, Kabartay atı, Karabağ atı, Karabayır atı, Kırkız atı, Lokai atı, Rumeli atı, Türkmen atı, Yakut atı, Yomud atları. Bu atlar daha önce göçebelerin yayla dönüşü dağlara saldıkları atların kendi kendine türeyerek vahşileşmesi ile ortaya çıkan ırklardır. Bu atların varlığı Kayseri Hayvanları Koruma Derneği tarafından ortaya çıkarılmıştır.
Türk At Yetiştiriciliği Nasıl Kalkınır?
Dünyada birçok ülke atları tarımda kullanmaktadır. Fakat ne yazık ki ülkemizde tarım işini sürdüren çiftçiler atlı tarıma geçmeden öküz ile yapılan tarımdan direk traktör tarımına geçiş yapmıştır. Bu da ülkemizde ki at yetiştiriciliğini geriletmiş, at sahibi çiftçiler ise ellerinde ki atları dağlara salarak atların vahşileştirilmesine sebebiyet vermişlerdir. Bu durum sadece at yetiştiriciliğini etkilememiş ayrıca tarımda çarpıklaşmaya da sebep olmuştur. Atın fonksiyonu engebeli bir coğrafi yapıya sahip olan ülkemiz için aslında çok önemlidir.
Peki, bu durumda at yetiştiriciliği nasıl kalkındırılır. At yarışlarını yurt geneline yaymak ile Cirit oyununu yurt genelinde oynatmak, diğer atlı spor branşlarına önem vermek ile adım atılabilir. Tabi bunları yaparken bir yandan da mevcut at ırklarını muhafaza etmek ve yeni at ırkları geliştirmekte çok önemlidir.
Bilindiği gibi yukarıda bahsettiğimiz At ırkları devlet denetiminde tutulmakta ve geliştirilmektedir. Ancak yine yukarıda bahsettiğimiz diğer Tali Türkiye atları maalesef sahipsiz kalmışlardır. Bu ırklarında korunması, denetlenmesi ve geliştirilmesi milli bilinç olmalıdır. Bu atları koruma altına aldıktan sonra nitekim yeni at ırkları yetiştiriciliği arayışına girilmelidir. Dünyada birçok ülke bu alana önem vermiş ve ilerlemiştir.